|| Αρχαία Νομίσματα ||  ::Αρχική σελίδα:: 
 

 

Σταθμητικοί νομισματικοί κανόνες

 

Για την κατασκευή των αρχαίων ελληνικών νομισμάτων έχουν χρησιμοποιηθεί ο χρυσός το ασημί ο χαλκός το σίδερο και το ήλεκτρο (φυσικό κράμα χρυσού και αργύρου), το μέταλλο όμως που χρησιμοποιήθηκε περισσότερο από όλα ήταν ο άργυρος. Από τα μέσα του τέταρτου αιώνα π.χ. καθιερώνεται η χρήση του χαλκού για υποδιαιρέσεις μικρότερης αξίας. Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν πολλή μεγάλη παραγωγή νομισμάτων, έκοβαν νομίσματα 500 βασιλείς και περισσότερες από 1500 πόλεις. Πολλές από τις πόλεις είχαν τους δικούς Σταθμητικούς κανόνες που εφαρμόζονταν και στις αποικίες τους.

Η διαδικασία του ζυγίσματος για τον ακριβή υπολογισμό του βάρους των νομισμάτων, όπως αυτό οριζόταν από την κρατική αρχή, ονομαζόταν ταλάντευση. Όσα νομίσματα ήταν ελλιποβαρή ξαναχύνονταν, ενώ στα βαρύτερα αφαιρούταν τμήμα τους ώστε να επιτευχθεί το επιθυμητό βάρος. Από την διαδικασία της ταλάντευσης πήραν, με τον καιρό, τα νομίσματα την ονομασία Τάλαντα και από την παραφθορά της λέξης προέκυψαν ορισμένες σύγχρονες ονομασίες νομισμάτων όπως τάλιρο, δολάριο κ.α.  

Ο ρόλος του βάρους ήταν σημαντικός στην κατασκευή των νομισμάτων. Τα ονόματα που οι Έλληνες επιλέγουν για τις βασικές νομισματικές ονομασίες το επιβεβαιώνουν. Οι περισσότεροι από τους όρους, οι οποίοι αργότερα χρησιμοποιήθηκαν για να προσδιορίσουν τις διάφορες ονομασίες των νομισμάτων, πρωταρχικά προέρχονταν από την πρακτική του ζυγίσματος. 

'Έτσι, για παράδειγμα, στην Ανατολή Σhekel σημαίνει ζυγίζω, ενώ στις ελληνικές περιοχές ο στατήρας είναι αυτός που ισορροπεί τη ζυγαριά, η δραχμή ισοδυναμούσε με μία δράκα, για αντικείμενα προς ζύγισμα. Δηλαδή, οι όροι αυτοί προσδιόριζαν πρώτα μονάδες ζυγίσματος και μετά νομισματικές μονάδες. Ο οβελός και η δραχμή είναι οι πλέον συνήθεις νομισματικές μονάδες που έχουν καταγραφεί. Εκ παραδόσεως έγινε αποδεκτό ότι ο οβελός είναι η βασική νομισματική μονάδα, ενώ από το δράττω, δράξ προήλθε η λέξη δραχμή, που για τόσους αιώνες ήταν και είναι η νομισματική μονάδα των Ελλήνων. 

Πρέπει όμως να διευκρινιστεί ότι το κάθε νόμισμα διέφερε στο βάρος από περιοχή σε περιοχή, ανάλογα με τον εκάστοτε κανόνα που είχε θεσπιστεί.

Ας δούμε ορισμένους νομισματικούς κανόνες:

ΔΙΑΦΟΡΑ ΣΤΑΘΜΗΤΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ

Αβδηριτικό σύστημα

Τετράδραχμο 

από 13,9 εώς 14,9 γρμ.

Αβδηριτικό σύστημα

Οκτάδραχμο

29,5 γρμ.

Αιγινήτικο σύστημα

Δραχμή

6,1 γρμ.

Αιγινήτικο σύστημα

Δίδραχμο

12,2 γρμ.

Αιγινήτικο σύστημα

Τετράδραχμο

24,4 γρμ.

Αιγινήτικο σύστημα

Μνα = 60 δραχμές

366 γρμ.

Αίνου σύστημα

Τετράδραχμο

24,4 γρμ. (= 3 περσικοί σίκλοι)

Ασιατικό σύστημα

Δραχμή

3,325 γρμ.

Ασιατικό σύστημα

Τετράδραχμο

13,3 γρμ (5 δρχ. ασιατ. = 4 αττικές)

Ευβοϊκό σύστημα

Ημιέκτη (1/12 στατήρα)

1,43 γρμ.

Ευβοϊκό σύστημα

Έκτη (1/6 στατήρα)

2,87 γρμ.

Ευβοϊκό σύστημα

Τρίτη (1/3 στατήρα)

5,73 γρμ.

Ευβοϊκό σύστημα

Στατήρας

17, 2 γρμ.

θασιακό σύστημα

Οβολός (1/12)

0,82 γρμ.

θασιακό σύστημα

Διώβολο (1/6)

1,63 γρμ.

θασιακό σύστημα

Δραχμή (1/2)

4,9 γρμ.

θασιακό σύστημα

Στατήρας

9,8 γρμ.

Καμπανικό σύστημα

Οβολός (1/12)

0,625 γρμ.

Καμπανικό σύστημα

Δραχμή (1/2)

3,75 γρμ.

Καμπανικό σύστημα

Στατήρας

7,5 γρμ.

Κερκυραϊκό σύστημα

1/24 στατήρα

0,48  γρμ.

Κερκυραϊκό σύστημα

1/8 στατήρα

1,45  γρμ.

Κερκυραϊκό σύστημα

1/4 στατήρα

2,9  γρμ.

Κερκυραϊκό σύστημα

1/2 στατήρα

5,8  γρμ.

Κερκυραϊκό σύστημα

Στατήρας

11,6  γρμ. (= 4 κορινθιακές δρχ.)

Κιστοφορικό σύστημα

1/4 κιστοφόρου

3,1 γρμ.

Κιστοφορικό σύστημα

1/2 κιστοφόρου

 6,25 γρμ.

Κιστοφορικό σύστημα

Κιστόφορος

12,5 γρμ.

Κορινθιακό σύστημα

Δραχμή (1/3)

2,9 γρμ.

Κορινθιακό σύστημα

Στατήρας

8,6 γρμ.

Φοινικικό σύστημα

1/2 σέκελ

3,5 γρμ.

Φοινικικό σύστημα

1 σέκελ (σίκλος)

7 γρμ.

Φοινικικό σύστημα

Διπλό σέκελ

14 γρμ.

Χιακό σύστημα

Δραχμή

3,9 γρμ. (3 δρχ. = 2 περσικοί σίκλοι)

Χιακό σύστημα

Δίδραχμο

7,8 γρμ.

Χιακό σύστημα

Τετράδραχμο

15,6 γρμ. (1/40 αιγινητικής μνάς)

 

ΣΤΑΘΜΗΤΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΑΘΗΝΑΣ (ΑΤΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ)

1 Τάλαντο (26.196 χλγρ.) =

60 Μνες

1 Μνα (436,6 γρ.) =

100 Δραχμές

1 Δεκάδραχμο (43,75 γρ.) =

10 Δραχμές

1 Τετράδραχμων (17,50 γρ.)  =

4 Δραχμές

1 Δίδραχμων ή Στατήρας (8,75 γρ.) =

2 Δραχμές

1 Δραχμή (4,37 γρ.) =

6 Οβολοί

1 Τετρόβολο (2,92 γρ.) =

4 Οβολοί

1 Ημίδραχμων ή Τριόβολων (2,19 γρ.) =

3 Οβολοί ή μισή δραχμή

1 Διόβολο (1,46 γρ.) =

2 Οβολοί

1 Τριημιοβόλιο (1,10 γρ.) =

11/82 του οβολού

1 Οβολός (0,72 γρ.)

8 Χαλκοί

1 Ημιόβολο =

Μισός Οβολός

 

ΣΤΑΘΜΗΤΙΚΟΙ ΝΟΜΙΣΜΑΤΙΚΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΣΙΚΕΛΙΑΣ

1 τάλαντο =

24 Δραχμές

1 Νόμος =

2 Δραχμές

50 λίτρες =

10 Αττικές Δραχμές

10 λίτρες =

2 Αττικές Δραχμές

10 λίτρες =

1 Κορινθιακός Στατήρας

10 λίτρες =

1 Στατήρας

5 λίτρες  =

1 Δραχμή

1 λίτρα ή νόμος ή νούμμος (0,86 γρ.)  =

1 Αιγινήτικος Οβολός

1 λίτρα ή νόμος ή νούμμος (0,86 γρ.)  =

1/5 της Αττικής Δραχμής

1 λίτρα ή νόμος ή νούμμος (0,86 γρ.)  =

12 Ουγκιές 

1 Δεκόνκιο = 

10 Ουγκιές

1 Ημίλιτρον =

6 Ουγκιές 

1 Πεντόνκιον = 

5 Ουγκιές 

1 Τετράς =

4 Ουγκιές 

1 Τριάς =

3 Ουγκιές 

1 Εξάς = 

2 Ουγκιές 

1 Όνκια = 

1 Ουγκιά

Στη νομισματοκοπία των αποικιών της Μικρά Ασίας, έχουμε μια υψηλή αναλογία δεκαδικών υποδιαιρέσεων. Τα πιο κοινά νομίσματα ήταν υποδιαιρέσεις όπως : τρίτες, έκτες, κ.α. , επίσης στην περίπτωση των Μιλήσιακών υποδιαιρέσεων έχουμε μια μεγάλη κλίμακα μικρών ονομασιών που φτάνουν μέχρι και το 1/ 96 του στατήρα .

Από τα αναφερόμενα βάρη των νομισμάτων, στην πραγματικότητα, υπάρχει μια μικρή απόκλιση η οποία οφείλετε στην μείωση που επέβαλε η κρατική αρχή για να καλύψει τις δαπάνες παραγωγής. 

Συχνά οι συλλέκτες συναντούν τον όρο Στατήρας. Ο όρος αυτός δεν συμπεριλαμβάνετε στον πίνακα των ονομασιών γιατί αποτελεί μια γενική ονομασία των νομισμάτων που μπορεί να είναι τετράδραχμα, δίδραχμα, κ.α. Συχνότερα στις αποικίες της κάτω Ιταλίας και της Σικελίας ονόμαζαν Στατήρες τα δίδραχμα. Επίσης σύμφωνα με το Φειδώνιο ή Αιγινήτικο σύστημα ο όρος Στατήρας χρησιμοποιήθηκε για τον χαρακτηρισμό της υποδιαιρέσεως της Μνάς, έτσι 1 Τάλαντο (37 κιλά)  = 60 Μνές = 3000 Στατήρες = 6000 δραχμές. 

 

Αγοραστική αξία

 

Είδαμε πιο πάνω τους σταθμητικούς κανόνες κάποιων πόλεων, όμως πια ήταν η αγοραστική αξία των νομισμάτων εκείνης της εποχής; Δεν μπορούμε με σιγουριά να πούμε. Το βέβαιο είναι ότι ένα τετράδραχμο ήταν ένα μεγάλο ποσό. Για τις καθημερινές συναλλαγές αρκούσαν τα μικρής αξίας νομίσματα. Έτσι ο Αριστοφάνης σατιρίζει χαρακτηριστικά τις "γυναικούλες πού έβγαζαν τα μικρονομίσματα από το στόμα τους, όπου τα φύλαγαν, αντι για το πορτοφόλι τους, για να πληρώσουν στην αγορά". Υπάρχουν μαρτυρίες σε διάφορα κείμενα, αλλά όπως και στην σύγχρονη εποχή έτσι και στα αρχαία χρόνια υπήρχαν πληθωριστικές πιέσεις. Ακολουθεί ένας πίνακας με τιμές προϊόντων και εισοδημάτων κατά τον 5ο με 4ο π.Χ. αιώνα, αλλά η τιμές αυτές δεν πρέπει να θεωρήσετε ότι ήταν σταθερές, παρά μόνο ότι αντιπροσώπευαν ένα πολύ συγκεκριμένο χρονικό διάστημα.  

 

ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΑ (ΗΜΕΡΟΜΙΣΘΙΟ)

ΤΙΜΕΣ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ -  ΕΞΟΔΑ

Εργάτης στην Ακρόπολη 

1 δραχμή

Αθηναϊκά τείχη

17.000.000 δραχμές

Αρχιτέκτονας 

2 δραχμές

Πέλεκυς

2 δραχμές

Κεραμέας

1 δραχμή

Αγελάδα

50 δραχμές

Οπλίτης σε πολιορκία

2 δραχμές

25 κιλά ξερά σύκα

1 δραχμή

Οικονόμος

2 οβολοί

Τράγος

10 δραχμές

Μεταφορέας λάσπης

3 οβολοί

Ίππος

1.200 δραχμές

Τεχνικός σε ναυπηγείο

1 δραχμή

Οίκος

2.000 δραχμές

Εποχιακός εργάτης

2 οβολοί

1 λίτρο λάδι

3 οβολοί

Σκλάβος σε ορυχείο

1 οβολός

1 παστωμένο ψάρι

2 οβολοί

Χτίστης ναού

2 1/2 δραχμές

Υποδήματα

8 δραχμές

-

-

Τριήρης

6.000 δραχμές

-

-

25 κιλά αλεύρι

3 δραχμές

-

-

5 κιλά οίνος

1 δραχμή

/Κορυφή/     


Copyright © 2000  [by John Baibakis]. All rights reserved.